Zgrzytanie zębami w nocy jest powszechną przypadłością. Wiele osób bagatelizuje ten problem, ale taka ignorancja może mieć poważne konsekwencje – nie tylko dentystyczne. Jak temu zaradzić? W tym poradniku opisujemy przypadłość, jaką jest bruksizm!

Czym jest bruksizm?

Bruksizm to profesjonalne określenie na przewlekłe, nieświadome, nadmierne zaciskanie i zgrzytanie zębami. Może występować zarówno w ciągu dnia, jak i w nocy. Przypadłość zalicza się do grupy zaburzeń ruchowych narządu żucia oraz parasomnii (zaburzeń snu). Powoduje nie tylko tarcie zębami – może również objawiać się szybkimi, nagłymi ruchami żuchwy lub długotrwałym utrzymywaniem jej w nienaturalnej pozycji.

Ze zgrzytaniem zębami zmaga się coraz więcej osób, szczególnie między 16. a 45. rokiem życia. Jest to problem coraz powszechniejszy, uznawany już nawet za chorobę cywilizacyjną.

Skutki bruksizmu obejmują szereg przykrych dolegliwości i powikłań, takich jak:

  • starcie i pękanie szkliwa, zużycie koron,
  • rozchwianie i przesuwanie się zębów,
  • wypadanie plomb,
  • utrata zębów,
  • zmiana kształtu szczęki (staje się bardziej kwadratowa),
  • nadwrażliwość zębów na zimno i ciepło,
  • krwawienie dziąseł,
  • powstawanie stanów zapalnych dziąseł i przyzębia
  • przegryzanie języka i policzków,
  • zaniki kości szczęki i żuchwy,
  • bóle mięśni szczęki, twarzy i głowy,
  • bóle karku, barku i pleców,
  • migreny i napięciowe bóle głowy,
  • zwyrodnienie i zapalenie stawu skroniowo-żuchwowego,
  • ograniczona ruchomość żuchwy, trudności w otwieraniu i zamykaniu ust,
  • szumy uszne, bóle ucha, zaburzenia słuchu,
  • zaburzenia równowagi,
  • zakłócenia snu, bezsenność,
  • przewlekłe uczucie napięcia, przemęczenia,
  • bóle oczu, suchość i okresowe nieostre widzenie.

Dlaczego zgrzytamy zębami?

Głównymi przyczynami bruksizmu są stres i napięcie emocjonalne. W sytuacjach stresowych układ nerwowy uruchamia automatyczne mechanizmy obronne. Jednym z nich jest zwiększenie napięcia mięśniowego – zaciśnięcie zębów. Kiedy reakcja zaczyna się bardzo często powtarzać, pojawia się zgrzytanie. W ten sposób organizm „wypuszcza” napięcie nagromadzone w ciele. Pod wpływem stresu nasila się również produkcja kortyzolu, który podwyższa ogólne napięcie mięśniowe i pobudza układ nerwowy do wzmożonej aktywności – także w nocy.

Do innych czynników sprzyjających występowaniu bruksizmu zalicza się m.in. zaburzenia lękowe, depresję, nieprawidłowości w obrębie stawów skroniowo-żuchwowych, wady zgryzu, nieprawidłowo dopasowane protezy lub wypełnienia, dietę ubogą w magnez oraz czynniki neurologiczne i genetyczne. Bruksizm może też mieć związek z innymi schorzeniami i przypadłościami, np. zespołem niespokojnych nóg lub infekcją pasożytniczą.

Jakie są objawy bruksizmu?

Bruksizm zazwyczaj przede wszystkim objawia się zgrzytaniem zębami podczas snu. Z tego względu wiele osób może nie zdawać sobie sprawy z tego, że ma z tym problem. Często pojawiające się z czasem nieswoiste objawy kojarzy z innymi przypadłościami, co utrudnia diagnozę.

Najczęstsze objawy bruksizmu to:

  • nadmierne ścieranie szkliwa i zębów, co prowadzi do ich uszkodzeń,
  • bóle głowy i twarzy, szczególnie rano po przebudzeniu,
  • bóle mięśni żwaczy i uczucie napięcia w szczęce,
  • trudności z otwieraniem ust i ruchami żuchwy,
  • uczucie „przeskakiwania” i „strzelania” w żuchwie przy szerszym otwieraniu ust,
  • uszkodzenia dziąseł, podrażnienia w jamie ustnej,
  • zaburzenia snu (np. wielokrotne wybudzanie się w nocy),
  • głośne zgrzytanie zauważalne przez partnera podczas snu,
  • w cięższych przypadkach: problemy ze słuchem i mową.

Jeśli zauważyło się objawy z tej listy, warto skonsultować się z lekarzem. Regularne kontrole u dentysty pomagają szybko wykryć problem – stomatolog zauważy np. starte szkliwo oraz zaproponuje odpowiednie leczenie.

Jak można wyleczyć bruksizm?

Leczenie bruksizmu jest złożonym procesem. Jego przebieg jest zależny od wielu czynników, dlatego powinien być indywidualnie dostosowany do stanu oraz oczekiwań pacjenta.

W leczeniu przewlekłego zgrzytania zębami wdraża się:

  • terapię stomatologiczną – stosowanie specjalnych szyn ochronnych zakładanych na zęby w nocy, które chronią zęby przed zniszczeniem; w razie konieczności przeprowadzana jest korekcja wad zgryzu oraz naprawa powstałych uszkodzeń;
  • terapie relaksacyjne i psychologiczne – działania mające na celu redukcję stresu, takie jak m.in. psychoterapia, techniki relaksacyjne;
  • fizjoterapię – ćwiczenia rozluźniające mięśnie żwaczy;
  • farmakoterapię – w niektórych przypadkach dodatkowo stosuje się leki uspokajające i nasenne;
  • zastrzyki z botoksu (toksyny botulinowej) – podanie preparatu do mięśni żwaczy i skroniowych blokuje je, co znacznie zmniejsza napięcie (efekt utrzymuje się przez ok. 4-8 miesięcy, po czym zabieg należy powtórzyć);
  • nadbudowa kompozytowa uszkodzonych zębów – podczas wizyty stomatologicznej lekarz nakłada warstwy odpowiedniego materiału kompozytowego w dobranym kolorze; zabieg obejmuje nadbudowę zębów w szczęce, wykonanie indywidualnej szyny relaksacyjnej górnej, a następnie nadbudowa zębów w żuchwie.

Jakie ćwiczenia wykonywać przy bruksizmie?

Świetne efekty w terapii bruksizmu dają ćwiczenia, które pomagają rozluźnić mięśnie żwaczy i zmniejszyć napięcie. Łagodzą przykre objawy, zmniejszają intensywność zgrzytania zębami, a także mogą zredukować ogólne napięcie – mają działanie relaksujące i odprężające. Najczęściej stosuje się

  • relaksacyjne rozciąganie mięśni żwaczy;
  • ćwiczenia mobilizujące staw skroniowo-żuchwowy (np. powolne otwieranie i zamykanie ust),
  • masaż mięśni twarzy i karku,
  • techniki oddechowe i relaksacyjne zmniejszające stres,
  • ćwiczenia poprawiające postawę ciała – napięcie mięśni szyi i karku mogą pogłębiać bruksizm.

Czy zgrzytanie zębami wiąże się z innymi chorobami?

Bruksizm może współistnieć z innymi chorobami, a także być objawem innych schorzeń. Przypadłość najczęściej łączy się z:

  • zaburzeniami snu, w tym tzw. zespołem niespokojnych nóg,
  • chorobami neurologicznymi,
  • problemami związanymi ze stawami skroniowo-żuchwowymi,
  • problemami psychicznymi, takimi jak przewlekły stres, lęki i depresja.

Ponieważ bruksizm jest poważnym problemem zdrowotnym, wymaga diagnozy i leczenia. W ten sposób można zapobiec poważnym konsekwencjom stomatologicznym i zdrowotnym, a także znacznie poprawić komfort życia.

Masz problem ze zgrzytaniem zębami w nocy? Podejrzewasz u siebie bruksizm? Skonsultuj się z dentystą – skorzystaj ze wsparcia ekspertów z Dental Med w Szczecinie. Umów się na wizytę, a przeprowadzimy dokładną konsultację i zaproponujemy schemat leczenia dostosowanego do Twoich potrzeb!

Umów się na wizytę